door Sofía Hernández Chong Cuy
Deze tijdlijnen bieden een overzicht van een discussie die zich in 2017 ontvouwen heeft rond de naam van ons instituut: Witte de With Centrum voor Hedendaagse Kunst. Hoofdonderwerp in deze discussie, en de daarmee gepaard gaande institutionele kritiek, is de associatie van deze naam met de koloniale geschiedenis en het slavernijverleden. Met de oprichting van Witte de With in 1990 werd het instituut vernoemd naar zijn locatie, de Witte de Withstraat in Rotterdam. Van zijn kant werd de straat in 1871 vernoemd naar de Nederlandse marineofficier Witte Corneliszoon de With (1599-1658). Om onderscheid aan te brengen wordt in deze tijdlijn de instelling aangeduid als Witte de With, de straat als Witte de Withstraat en de officier als Witte Corneliszoon de With.
De eerste van deze tijdlijnen verwijst naar de standpunten, producties en debatten die sinds het begin van de discussie rondom de naam zijn ontstaan, een discussie die begon tijdens een besloten planningsbijeenkomst ter voorbereiding op een project bij het instituut (zie hieronder). Toen de discussie de publieke sfeer bereikte, ontstond er controverse. Deze tijdlijn geeft een overzicht van gebeurtenissen en acties in het verlengde van de kritiek die is geuit op de naam, evenals de daaruit voortvloeiende voorstellen voor een naamswijziging.
Deze tijdlijn poogt deze discussie te beschrijven en daarmee onderdeel te zijn van een rapporteer- en leerproces. Het opstellen ervan begon in februari 2018 door Milou van Lieshout, editorial and communications coordinator bij Witte de With, die de debatten intern bij het instituut en in de media heeft bijgehouden sinds 2017. Een retrospectief proces dus, waarbij we terugblikken in de tijd en overschakelen naar het heden, al activiteiten en debatten beoordelend en momenten identificerend die van belang zijn binnen - en over - deze lopende discussie. Zoals bij elke tijdlijn, komt de beknoptheid misschien niet overeen met de geleefde of gevoelde intensiteit van de discussies, noch wordt recht gedaan aan persoonlijke gevoelens, individuele gesprekken of debatten die privé worden gevoerd.
Deze tijdlijn wordt beschouwd als een document-in-wording en zal regelmatig worden bijgewerkt naarmate de discussie vordert en nieuwe informatie opdoemt of bij een nieuw bewustzijn of nieuwe inzichten. U kunt ons e-mailen op [email protected] voor feedback op deze specifieke tijdlijn of voor algemeen commentaar op de naam van Witte de With. U kunt ook contact met ons opnemen als u wilt dat wij overwegen om uit te wijden over gerelateerde gebeurtenissen of acties, ongeacht of deze hier al worden vermeld; om ons te wijzen op andere zaken rondom het bredere maatschappelijke onderwerp van naamsveranderingen; of om gerelateerde evenementen te vermelden die plaatsvinden in Rotterdam, in Nederland of daarbuiten en die kunnen dienen om deze lopende discussie te contextualiseren. We moedigen u aan om dit te doen.
Parallel aan deze tijdlijn publiceren we hier een tweede tijdlijn, die het leven en werk van Witte Corneliszoon de With (1599-1658) weergeeft. Een leven verweven met de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC), waar hij diende als marineofficier. Deze tweede tijdlijn is opgesteld door Wendy van Slagmaat-Bos, production officer bij Witte de With en organisator van de openbare discussies Witte de With; What's in a Name? (hieronder beschreven), dat deel uitmaakt van de langlopende serie Rotterdam Cultural Histories.
Het opstellen van een derde tijdlijn is in opdracht gegeven aan een externe medewerker, Çağlar Köseoğlu. Deze tijdlijn zal in 2020 worden gepubliceerd. Köseoğlu is een geboren Rotterdammer en gepubliceerde dichter. Hij is docent literatuur, politiek en globalisering aan het Erasmus University College, Rotterdam. De opdracht omvat het onderzoeken van verschillende hedendaagse zaken die verband houden met debatten rond de Nederlandse geschiedenis, het koloniale erfgoed en inspanningen en voorstellen op het gebied van dekolonisatie. Deze tijdlijn is daarnaast gebaseerd op de opvatting dat er verschillende noties van tijd bestaan, die niet altijd chronologisch hoeven zijn, en richt zich op de bestaande vraagstukken en vocabulaires die bij kunnen dragen aan de totstandkoming van een gevoelsstructuur om onze tijd mee te duiden.
Er bestaan dus verschillende noties van tijd en tijdspanne, net als dat er verschillende onderwerpen en geschiedenissen zijn die aandacht verdienen. Door deze tijdlijnen online te publiceren, wetende dat de informatie daar niet 'in steen gebeiteld' is en constant kan worden aangescherpt, is een stap binnen een langer leerproces waaraan we dit jaar zijn begonnen. ‘Leren’ duidt hier een fase aan binnen een institutioneel proces dat nu aan de gang is, en dat ervan uitgaat dat het voor betekenisvolle verandering noodzakelijk is om verschillende perspectieven te ervaren en in de huid van een ander te kruipen.
Om het ontstaan van een discussie rondom, en het uiten van kritiek op, de naamgeving van een instituut te begrijpen, is context van evident belang. Zeker ook in het geval van een voorgenomen naamswijziging. Het geïnformeerd en verstandig doorvoeren van structurele veranderingen om culturele diversiteit van binnenuit te erkennen en in het beleid op te nemen - wat iets fundamenteel anders is dan een imago- of marketingcampagne -, is een overkoepelende doelstelling geworden van deze kunstinstelling die nu eenmaal, hetzij lichtvaardig of weloverwogen, Witte de With is genoemd.